Καλές προθέσεις, κακή υλοποίηση
Δεν αμφισβητεί κανείς την ανάγκη να τρέξουν όλες οι ανοιχτές υποθέσεις συνταξιοδότησης, να πάρουν οι δικαιούχοι τα χρήματά τους και να μπορέσει η διαδικασία να μπει σε ένα ρυθμό.
Από την επιχειρούμενη ψηφιοποίηση, την προκαταβολή και την πιστοποίηση ιδιωτών έως τις συντάξεις εμπιστοσύνης και τις fast track διαδικασίες βλέπουμε ότι το εκάστοτε υπουργείο και υπουργός προσπαθεί να βρει τη μαγική συνταγή.
Δυστυχώς όμως καμιά προσπάθεια δεν είναι ολοκληρωμένη.
Από τη μία η ψηφιοποίηση της προϋπηρεσίας δεν είναι αξιόπιστη και αναγκάζεσαι να ξαναμετρήσεις τα ένσημα για σιγουριά. Από την άλλη, οι πιστοποιημένοι ιδιώτες δεν έχουν αντικείμενο και υποστήριξη με αποτέλεσμα να εκδίδουν ελάχιστες συντάξεις.
Και έτσι το υπουργείο στράφηκε ξανά στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ με στόχο να πιέσει το ίδιο σύστημα - το οποίο θεωρούσε αργό και αναποτελεσματικό μέχρι πρότινος - να εργαστεί πιο γρήγορα...
Δώρον άδωρον
Και ναι.... οι συντάξεις τελευταία εκδίδονται γρηγορότερα με τον Α Β τρόπο. Ξεπαγώνουν και κάποιες παλιές αιτήσεις 2ετίας ή 3ετίας.
Πολλές αποφάσεις όμως έχουν λάθη, τα οποία μπορεί να σημαίνουν αρκετές 10δες ευρώ το μήνα χαμένα για κάποιους ασφαλισμένους.
Και αυτό τι σημαίνει;
Ότι ο χρόνος που κερδίζεται από τη γρήγορη έκδοση απόφασης θα καταναλωθεί για να ελεγχθεί ξανά το ποσό που ''κανονίστηκε''.
Τι νόημα έχει λοιπόν η βιαστική έκδοση εάν θα πρέπει να ελέγξουν ξανά ένα 15-20-30% των αιτήσεων;
Ανασφάλεια στους ασφαλισμένους
Ακόμα και σωστή να είναι μια σύνταξη, οι ασφαλισμένοι έχουν σοβαρές αμφιβολίες καθώς βομβαρδίζονται καθημερινά από ειδήσεις για λάθη στον υπολογισμό των συντάξεών τους.
Επιπλέον, μη έχοντας επαρκή γνώση του συνταξιοδοτικού συστήματος, πολλοί συγκρίνουν τις δικές τους συντάξεις με αυτές των γνωστών-συναδέλφων τους, οι οποίες όμως μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις ή ακόμα και συντάξεις προ του νόμου Κατρούγκαλου.
Έτσι, είναι ακόμα πιθανότερο κάποιος να κάνει ένσταση για την απόφαση συνταξιοδότησης που έλαβε, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το σύστημα.
Για να μην αναφέρουμε τον κίνδυνο να δημιουργηθεί μια ''φάμπρικα'' από επιτήδειους που μπορεί να προτρέπουν τους ασφαλισμένους σε ενστάσεις για το παραμικρό, χωρίς προφανώς να υπάρχει η επαρκής γνώση για να στοιχειοθετηθεί μια ένσταση.
Τα πιο κοινά σφάλματα στους υπολογισμούς
Τα θέματα στα οποία βλέπουμε συχνά οι ασφαλισμένοι να έχουν απόλυτο δίκιο είναι συνήθως 4.
1. Λάθη στον υπολογισμό της προϋπηρεσίας
Δείτε το βίντεό μας με μια πραγματική μελέτη με λανθασμένη απόφαση
Αυτή είναι μια σχετικά συνηθισμένη περίπτωση και έχουμε δει αρκετές αποφάσεις συνταξιοδότησης να μην αναγνωρίζουν κάποια έτη ασφάλισης.
Τις περισσότερες φορές πρόκειται για προϋπηρεσία σε διαφορετικό φορέα από τον τελευταίο (ναι μεν πλέον τυπικά ο φορέας είναι ο ΕΦΚΑ, αλλά στην πράξη πάλι μιλάμε για ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΤΑΕ, κτλ ), δηλαδή για περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης.
Για παράλληλη ασφάλιση δεν το συζητάμε καν. Ακόμα περιμένουμε να δούμε τι θα κάνει το ''λογισμικό''.
Συχνό είναι επίσης το φαινόμενο να μην προσμετρώνται πλασματικές εξαγορασμένες ημέρες (από στρατό, σπουδές κτλ). Από την άλλη, σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, έχουμε δει να αναγνωρίζουν μήνες στρατιωτικής θητείας σε γυναίκα.
Συνήθως τέτοια σφάλματα έχουν να κάνουν μόνο με το ποσοστό αναπλήρωσης, καθώς τις περισσότερες φορές μιλάμε για εργασία πριν το 2002.
2. Λανθασμένες συνολικές συντάξιμες αποδοχές
Εδώ βλέπουμε τα περισσότερα προβλήματα.
Και επειδή οι συνολικές αποδοχές είναι το βασικότερο στοιχείο της Ανταποδοτικής σύνταξης, η οποία με τη σειρά της αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του τελικού ποσού, τότε καταλαβαίνουμε ότι τα λάθη εδώ είναι σοβαρότερα.
Οι συντάξιμες αποδοχές είναι το άθροισμα των εισφορίσιμων αποδοχών - ή των τεκμαρτών αποδοχών για ελ. επαγγελματίες - από το 2002 έως σήμερα, αναπροσαρμοσμένες με ένα συγκεκριμένο ΔΤΚ για κάθε έτος.
Παρόλο που στον ΔΤΚ δεν βλέπουμε ζητήματα, το πρόβλημα παρουσιάζεται και πάλι κυρίως σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης. Όταν, δηλαδή, έπρεπε να αθροιστούν όλες οι συντάξιμες αποδοχές από όλα τα ταμεία (π.χ. ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ).
Υπολογισμός ανταποδοτικής ΟΓΑ
Αμφιβολίες υπάρχουν επίσης όταν ο ασφαλισμένος αναμένει ένα σύνολο αποδοχών πολύ υψηλότερο καθώς ήταν υψηλόμισθος, αλλά εν τέλει του αποδίδονται πολύ λιγότερα.
Συνήθως εκεί έχει εφαρμοστεί το πλαφόν των εισφορίσιμων αποδοχών παλιών ασφαλισμένων του ΙΚΑ.
Αν μιλάμε όντως για τυπικό μισθωτό του ΙΚΑ, εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα.
Ωστόσο, πάλι υπάρχουν αμφιβολίες όταν βλέπουμε τέτοια μεγάλη απόκλιση για το εάν ο εργαζόμενος ενέπιπτε σε αυτό το καθεστώς και πλήρωνε όντως εισφορές για χαμηλότερο μέρος του μισθού του.
Επίσης, και εδώ είναι πιθανό να μην μετρηθούν οι εισφορές που πληρώθηκαν για κάποια εξαγορά - εφόσον βέβαια η εξαγορά έγινε μετά το 2002.
Μικρότερες συντάξιμες αποδοχές οδηγούν σε χαμηλότερο μέσο συντάξιμο μισθό και άρα σε χαμηλότερη Ανταποδοτική σύνταξη.
3. Λάθος στους μήνες ασφάλισης από το 2002 - συντάξιμο μισθό
Ο συντάξιμος μισθός είναι το πηλίκο των συντάξιμων αποδοχών από το 2002 προς τους μήνες ασφάλισης από το 2002.
Στην παραπάνω περίπτωση το πρόβλημα ήταν ο αριθμητής του κλάσματος, δηλαδή των σύνολο των αποδοχών. Υπάρχει και ένα πιο κρυμμένο λάθος το οποίο δεν είναι εύκολο να το δούμε στην πρώτη ανάγνωση μιας απόφασης.
Αυτό είναι στο πόσοι μήνες υπολογίστηκαν από το 2002 και μετά.
Εάν δηλαδή το σύνολο των αποδοχών είναι σωστό, αλλά διαιρέθηκε με μεγαλύτερο αριθμών μηνών - γιατί π.χ. κάποιος είχε πολλούς εργοδότες και κάθε έτος του μετρήθηκε για 600 ή 700 ημερομίσθια - τότε και πάλι ο συντάξιμος μισθός είναι πολύ μικρότερος.
Εκτός από τους πολλούς εργοδότες, λάθος μπορεί να γίνει και στις περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης από το 2017 όπου ο ασφαλισμένος μπορεί να πληρώνει ταυτόχρονα και ΙΚΑ και ΟΑΕΕ. Εκεί ο συνολικός χρόνος ασφάλισης δεν μετράει διπλός (πχ 300 ημέρες ΙΚΑ και 12 μήνες ΟΑΕΕ για κάθε έτος), αλλά θα πρέπει να υπολογιστεί σαν 300 ημέρες με αθροιστικές τις δύο αποδοχές.
4. Χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης
Το πιο κοινό λάθος στα ποσοστά αναπλήρωσης είναι να εκδίδεται μια απόφαση με τις διατάξεις του ν. Κατρούγκαλου και όχι με τα αυξημένα ποσοστά του ν. Βρούτση.
Αυτό το βλέπουμε συνήθως στις πιο παλιές περιπτώσεις που ''ξεπάγωσαν'' από το 2018 και 2019. Ωστόσο, ο νόμος από τότε έχει αλλάξει και πολλοί ασφαλισμένοι θέλουν - και ορθά - όχι μόνο το σωστό ποσό στη σύνταξή τους αλλά και τα σωστά αναδρομικά από την ημερομηνία ισχύος του ν. Βρούτση.
Απόφαση που εκδόθηκε το 2022 με τα ποσοστά αναπλήρωσης του ν. Κατρούγκαλου και όχι του ν. Βρούτση
Άλλο λάθος είναι στις περιπτώσεις αυξημένου ποσοστού αναπλήρωσης λόγω αυξημένων εισφορών.
Σε πολλές παλιές ΔΕΚΟ, οργανισμούς αλλά και τράπεζες οι ασφαλισμένοι πλήρωναν κρατήσεις άνω του 20%. Με βάση τη νομοθεσία, δικαιούνται προσαύξηση στο ποσοστό αναπλήρωσής τους σε κάθε περίπτωση.
Εκτός, φυσικά, από τις περιπτώσεις Βαρέων ενσήμων κατά τις οποίες ο ασφαλισμένος βγήκε νωρίτερα στη σύνταξη και δεν δικαιούται την προσαύξηση από τις αυξημένες εισφορές του.
syntaksi Pro 3.16.2
Για παράδειγμα
Εάν κάποιος ασφαλισμένος πλήρωνε εισφορές για σύνταξη στο 32%, αντί για 20%, για 10 έτη δικαιούται:
10 έτη * 12 μονάδες * 0,075% = 9% επιπλέον ποσοστό αναπλήρωσης.
Σε ένα θεωρητικό συντάξιμο μισθό 1.000€ μιλάμε για απώλεια 90€ μηνιαίως μικτά.
Τι μπορεί να κάνει ο συνταξιούχος
Είπαμε και παραπάνω ότι το όλο ζήτημα μπορεί εύκολα να εξελιχθεί σε μια βιομηχανία ενστάσεων και προσφυγών χωρίς να είναι πάντα αιτιολογημένο.
Επειδή, όμως, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρχει κάποιο λάθος, αλλά, πάνω από όλα, ο ασφαλισμένος πρέπει να είναι σίγουρος για το τι δικαιούται και να μη ζει μόνιμα με την αμφιβολία, πρέπει να γίνει ένας έλεγχος σε κάθε περίπτωση.
Και μάλιστα το συντομότερο δυνατόν καθώς οι προθεσμίες για τυχόν ενστάσεις είναι μικρές
- Αρχικά θα πρέπει ο ασφαλισμένος να ελέγξει εάν η προϋπηρεσία είναι σωστή. Λίγο ή πολύ όλοι γνωρίζουμε πόσα χρόνια ασφάλισης έχουμε
- Στη συνέχεια, θα πρέπει να αναζητήσει μερικές βασικές αρχές του υπολογισμού των συντάξεων και να προσπαθήσει να εξάγει μερικά δικά του συμπεράσματα. Ιδιαίτερα αναφορικά με την Ανταποδοτική σύνταξη.
- Εφόσον έχει απευθυνθεί σε κάποιο επαγγελματία για να προχωρήσει την αίτηση συνταξιοδότησης, σίγουρα θα πρέπει να τον συμβουλευτεί και να ζητήσει τη γνώμη του
- Εάν, μετά και τα παραπάνω, υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες, μπορεί να απευθυνθεί σε κάποιον επαγγελματία για μια νέα επαλήθευση και να αποφασίσει ανάλογα τα επόμενα βήματα.
Συμπερασματικά
Δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε ότι τα λάθη στις συντάξεις αφορούν μεμονωμένες περιπτώσεις. Ναι μεν υπάρχει η πρόβλεψη ότι θα ξαναγίνει έλεγχος από τον ΕΦΚΑ για να αποκατασταθούν τυχόν αδικίες, αλλά το σύστημα δεν έχει αποκτήσει την απαραίτητη αξιοπιστία ώστε οι ασφαλισμένοι να είναι ήσυχοι πως τα όποια λάθη θα διορθωθούν από μόνα τους και σύντομα.
Ευτυχώς, υπάρχει δυνατότητα ο ασφαλισμένος να κάνει μόνος του - με λίγη μελέτη - τον πρώτο έλεγχο πριν αποφασίσει να καταφύγει σε μια επαγγελματική συμβουλή επί πληρωμή.
Διαβάστε για την Εθνική σύνταξη